De 48 uur van Mahler & Schönberg

Romantiek en de nieuwe tijd

Gustav Mahler werd in 1860 geboren in Bohemen dat toen deel uitmaakte van het Oostenrijkse Keizerrijk. Als componist werd hij door de muzikale elite en door de muziekcritici niet van harte omhelsd, waarbij zijn Joodse achtergrond als een negatieve omstandigheid meetelde. Bekeerd tot het katholicisme was hij aanvaardbaar als dirigent in Wenen. Uiteindelijk werd hij één van de beroemdste dirigenten van zijn tijd. In de zomer trok Mahler zich terug in zijn componeerhuisjes. “Mijn tijd komt nog wel” zei hij wanneer een symfonie van hem bij publiek en pers weer eens niet in goede aarde viel. Hij had gelijk. Zijn muziek wordt nu meer beluisterd dan ooit. Arnold Schönberg werd in 1874 geboren in Wenen. Hij componeerde aanvankelijk evenals Mahler in de Duits-Oostenrijkse traditie van Beethoven en Brahms. Een periode die hij afsluit met de ‘Gurre-Lieder’ en ‘Verklärte Nacht’. Hij gaat op zoek naar nieuwe wegen. Dat werd niet bepaald met gejuich ontvangen. Hij werd het zwarte schaap van de Weense muziek. Mahler, met wie hij goed bevriend was, ondersteunde hem op alle fronten en moedigde hem aan om door te gaan. Schönberg ontwikkelt het twaalftoonsysteem en introduceert het ‘Sprechgesang’ in zijn monodrama ‘Pierrot Lunaire’. Drie dagen achtereen klinken composities van de grote romanticus Gustav Mahler en van de revolutionair Arnold Schönberg die de klassieke tradities zou ondergraven en de weg naar de toekomst zou wijzen.

Liesbeth den Boer, programmasamensteller